Do miłości

Matko skrzydlatych Miłości⁴⁵,

Szafarko trosk i radości,

Wsiądź na swój wóz uzłocony,

Białym łabęciom zwierzony⁴⁶!

Puść się z nieba w snadnym biegu,

A staw się na wiślnym brzegu,

Gdzie ku twej ćci ołtarz nowy

Stawię swą ręką darnowy.

Nie dam ci krwawej ofiary,

Bo co mają srogie dary

U boginiej dobrotliwej

Czynić i światu życzliwej?

Ale dam kadzidło wonne,

Które nam kraje postronne

Posyłają; dam i śliczne

Zioła w swych barwach rozliczne.

Masz fijołki, masz leliją.

Masz majeran i szałwiją,

Masz wdzięczny swój kwiat różany,

To biały, a to rumiany.

Tym cię błagam, o królowa

Bogatego Cypru, owa

Abo różne serca zgodzisz,

Abo i mnie wyswobodzisz.

Ale raczej nas oboje

Wzów pod złote jarzmo swoje;

W którym niechaj ci służywa⁴⁷,

Póki ja i ona żywa.

Przyzwól, o matko Miłości,

Szafarko trosk i radości!

Tak po świecie niechaj wszędzie

Twoja władza wieczna będzie!

Do opata

Wiedzże po tym, opacie, jako grać z biskupy:

Bo bacząc, żeć wygranej ubywało kupy,

Pokryłeś dudki⁴⁸ w gębę, czyniąc tę postawę,

Żeś przegrał; lecz z rachunku miał ksiądz inszą sprawę.

A płaci kryć⁴⁹? Więc ci też dosiągł pięścią gęby,

Że z niej dudki wypadły. Dziękuj, że nie zęby!

Do pana

Bóg tylko ludzkie myśli wiedzieć może

I ku dobremu samże dopomoże;

Ale cokolwiek przeciwnego Jemu,

Dobrze nie padnie, by więc najmędrszemu.

Wszytko wiesz, Panie: zgub, co przeciw Tobie,

A zdarz, jako Pan, coś ulubił sobie.

Do pana

Panie, co dobrze, raczy dać z swej strony,

Lubo proszony, lubo nie proszony;

A złe oddalaj od człowieka wszędzie,

Choć go kto prosić nieobacznie będzie.

Do Pawła

Chciałem ci „pomagabóg” kilkakroć powiedzieć,

Lecz kiedy czas do ciebie⁵⁰, trudno, Pawle, wiedzieć;

O którym jeśli jeszcze i dziś się nie dowiem,

Com miał rzec: „pomagabóg”, toć „bógżegnaj” powiem.

Do Pawła

Pawle, nie bądź tak wielkim panem do swej śmierci,

Byś mię kiedy znać nie miał, choć w tej niskiej sierci,

Bom ja tobie rad służył jeszcze w stanie mniejszym.

A choć to śmieszno będzie tym ludziom dworniejszym,

Ja szczęście tak szacuję, że ućciwym cnotom

Czynię cześć więtszą niżli bogatym klinotom.

A czemu? Bo pieniędzy i źli dostawają,

A z cnotą sami tylko dobrzy spółek mają.

A jeślibyśmy kłaniać pieniądzom się mieli,

Pewnie by tego po nas i Żydowie chcieli.

Do poetów

Jako Chiron, ze dwojej natury złożony,

Wzgórę człowiek, a na dół koń nieobjeżdżony,

Rad był, kiedy przyjmował do swej leśnej szopy

Nauczonego syna pięknej Kalijopy⁵¹,

Naonczas gdy do Kolchów rycerze wybrani

Pławili się przez morze po kożuch barani:

Równiem wam i ja tak rad, zacni poetowie⁵²!

A jeśli u Chirona cni bohatyrowie

Przyjmowali za wdzięczne wieczerzą ubogą,

Bo tam wszytka cześć była mleko z świnią nogą:

Nie gardźcie i wy tym, co dom ubogi niesie,

Bo jako Chiron takżeć i ja mieszkam w lesie.

Będzie ser, będzie szołdra, będą wonne śliwy;

Każecie li też zagrać, i na tom ja chciwy.

Owa prosto będziecie ze mnie mieć Chirona,

Tylko że ja nie włóczę za sobą ogona.

Do Pryszki⁵³

Długo się w wannie parzysz, Pryszko pochodzona.

Czy chcesz jako Pelijas⁵⁴ odmłodnąć warzona?

Do Reiny⁵⁵

Królewno moja (wszak cię też tak zową),

Iż się nie mogę zobopólną mową

Umawiać z tobą, rad i nierad muszę

Zlecić to pismu, a tym cieszyć duszę

Swą jakokolwiek, tusząc jednak sobie,

Że ta moja chuć będzie wdzięczna tobie.

Szczęśliwa karto — ciebie ona swymi

Piastować będzie rękoma ślicznymi,

Ciebie obejźrzy wdzięcznym okiem swoim;

A ocz podobno próżno drudzy stoim,

Ty tak możesz być szczęsna, że cię swymi

Wdzięcznie całuje usty różanymi.

Gdzież to człowiek mógł naleźć jakie czary,

Żeby się umiał przewirzgnąć⁵⁶ w swe dary?

Do sąsiada

Rozśmiej się, dobry sąsiedzie!

Lisowaty przy biesiedzie

Pił z kusza prawie sporego,

Tak iż tylko brodę z niego

Widać było krokosową.

Wyrwał się ktoś z prędką mową:

„Towarzysze! Kto to naszę

Lisem obramował czaszę?”

Do Stanisława

Kto pija do północy, bracie Stanisławie,

Jeśli jest czas do niego⁵⁷, może się nieprawie

Człowiek pytać; boby on swój wczas⁵⁸ umiłował,

Pewnie by się raniej kładł ani tak wiłował⁵⁹.

Do Stanisława Wapowskiego⁶⁰

Nie przez pochlebstwo ani złote dary,

Jako te lata zwykły teraźniejsze,

Ale przez cnotę na mieśce ważniejsze,

Godzisz, Wapowski, jako zwyczaj stary.

Szczęśliwe czasy, kiedy giermak szary⁶¹

Był tak poćciwy jako ty⁶² dzisiejsze

Jedwabne bramy⁶³ co raz kosztowniejsze;

Wprawdzieć nie było kosztu na maszkary⁶⁴,

Ale był zawżdy koń na staniu⁶⁵ rzeźwi,

Drzewo, tarcz pewna i pancerz na ścienie,

Szabla przy boku, sam pachołek trzeźwi.

Nie szukał pierza, wyspał się na sienie,

A bił się dobrze. Bodaj tak uboga

Dziś Polska była i poganom sroga!

Do starosty

Strzeżesz się moich fraszek, mój dobry starosta,

A ja tobie zaś na to tak powiadam sprosta:

Kto w mych fraszkach, już może nie zaźrzeć by kąska

Biskupom, którzy stoją u świętego Frącka⁶⁶.

Do starosty muszyńskiego⁶⁷

O starosta na Muszynie⁶⁸,

Ty się znasz dobrze na winie;

Znasz i masz, bo tylko z góry

Spuściwszy wóz, aliż Uhry⁶⁹

Okaż swój smak staradawny,

Starosto muszyński sławny,

A niech go ja też skosztuję,

Boć i ja smak w beczce czuję!

A nie żal mi, żem poetą;

Jest coś umieć alfę z betą⁷⁰

Tym ludziom ty, Stanisławie,

Chcesz li się zachować prawie⁷¹,

Nie szafirem, nie rubinem,

Ale je ćci dobrym winem;

A stąd to będziesz miał w zysku,

Że coś dziś obłoków blisku,

To cię pijanymi rymy

Aż do nieba wprowadzimy.

Do Wacława Ostroroga⁷²

Próżno przeć: upiłem się; winem czy-li rymy?

Jeśli winem, subtelne tego wina dymy.

Wiesz, co mi się teraz zda, Wacławie cnotliwy?

Zda mi się, że maluję swój obraz właściwy,

Który między biskupy zawieszę zacnymi,

Nie wsiami światu znaczny, ale rymy swymi.

Wszyscy pijani, widzę, a pijan-em i ja.

Kto szczęściem, a ja winem. Odpuść, Adrastyja!⁷³

Do wojewody

Zamieszkałem do stołu twego, wojewoda,

Z czego zarazem dwoja potkała mię szkoda:

Jedna, iżem doma jadł; druga, że się boję,

Byś nie rzekł, żem wzgardził chęć i wieczerzą twoję.

Do Zofijej

Nie tyś to, o Zofija, nie ty na mą wiarę,

Której ja przed siedmią lat pomnie w sercu miarę!

Ono była nadobna, ono wdzięczna była;