CXX

Vtile nunc habeo quod eras crudelior olim

Tu mihi, per nostrum qui cruciare nefas;

Illius et luctus memorem me flere necesse est,

Ni teneat sensus aes rigidusve chalybs.

Te mea nam si torsit, ut inclementia quondam

Me tua, degisti tu per amara dies;

Necdum ego crudelis ducta ratione pependi

Quid fuerim offensa passus et ipse tua.

Si modo, si nox illa animo sculpsisset in imo

Quam penitus feriat pectora vera dolor;

Quaeque mihi tuleras, eadem fomenta tulissem

Ipse tibi, ut laesum volnere pectus avet!

Iam tua subsidio venit inclementia; delet

Si mea nunc istam, deleat ista meam.

CXXI

Turpis ero potius quam falso turpis habebor,

Si sit idem meritis immeritisque probrum;

Iustaque depereat, non quae sentitur in actu

Gratia, verum alii quatenus acta vident.

Cur oculis quidam limis, ut turpe, salutet

Quod meus in iuveni sanguine ludit amor;

Nequitiaeve meae custodia nequior adsit,

In vitium id vertens quod reor esse bonum?

Non ita, me voluit quod sum natura, meosque

Qui petit errores denotat ipse suos.

Quae facimus recte si prave iudicat alter,

Propterea accipient actane nostra notam?

Non, nisi damnemus genus omne, et quisque putetur

Improbus, ac praestans improbitate regat.

CXXII

Intus corde meo tua restant dona, tabellae

Perpetuis scriptae mentis imaginibus;

Quas humile id supra fastigium, et omnia supra

Saecla, vel aeternas, en, fore vaticinor.

Vel minimum dico, donec mortalibus ullis

Mens animusque uno foedere constiterint,

Nec quod habent ambo de te reddetur inani

Exitio, nunquam laus tua defuerit.

Ista tabellarum brevitas male ceperat illa

Omnia, amorque tuus non eget indiciis;

Ausus eas igitur fueram dimittere, teque

Capturis melius credere pectoribus.

Ad reminiscendum velle adiumenta tenere

Talia me potius proderet immemorem.

CXXIII

Non ita, mutato non me laetabere, tempus;

Quid nova pyramidum tu mihi monstra refers?

At mihi non nova sunt, non admiranda tuenti,

Hac specie antiquum dissimulatur opus.

Nostra dies brevis est, quodcunque vetustius ergo

Promis, id attonitus deveneratur homo;

Mavolt nempe suis illud natum esse cupitis,

Nec meminit fando talia nota diu.

Odi ego te fastosque tuos, praesentia fingant

Actave, mirandum nil mihi tale puto.

Falso scripta soles, falso conspecta referre,

Curta tibi aeterna, vel nimis aucta, fuga.

Hoc voveo steteritque: fidem me fallere nullam,

Tu licet, o tempus, cetera falce ruas.

CXXIV

Si mihi natus amor fulgenti forte fuisset,

Ille videretur turpe nothumque genus,

Temporis obsequio subiectum, temporis irae,

Hic in honore, ut flos, hic, velut alga, nihil.

Non ita; ab his vicibus rerum procul ille creatus

Nil patitur quando pompa renidet opum;

Plebis obaeratae nullos ille excipit ictus,

Quo sceleris nostros tempora prona vocant.

Vtilitas, leve nomen, ab illo nulla timetur,

Qnae brevium horarum solvere pacta solet;

Solus enim in sese stat prudens, conscius ille

Nullius a nimio sole nec imbre metûs.

Testificor miseros quot fallax tempus adegit

Triste nefas ausos pro pietate mori.

CXXV

Referretne mea, qualis mihi gratia gestus,

Corporis egregii significatus honos;

Illave in aeternum fundamina iacta putarem,

Quae, citius quam vis eruat, ipsa cadunt?

Non video forma captum sua vota superque

Destruere, obsequii ni sciat esse modum?

Blanda ferens gustu pro simplice, fallitur ipse,

Vt cupide spectet nactus, inane lucrum!

Non ita, et obsequium tu nostrum corde prehendas,

Paupera, sed pura mente pieque, fero;

Artis in oblato nihil est panisve secundi,

Sed paria acceptis reddita, meque tibi.

Hinc mendax delator abi, tua crimina veris

Pectoribus minimum maxima quaeque nocent.

CXXVI

O formose puer, qui dedita temporis arma,

Falcem horasque, tua sub dicione tenes;

Qui, quot eunt anni florentior ipse, tuorum

Ora pari monstras consenuisse gradu;

Si natura, potens regere aut impellere fata,

Te retrahit, porro ne properere viae,

Hoc agit ut sollers illudat tempus agendo,

Tuque sibi horarum taedia longa neces.

O metuas illam, servate libidinis ergo!

Nec quod habet cari scit retinere diu.

Tandem erit illius ratio reddenda, ratamque

Te quoque dedendo fecerit esse, puer.

CXXVII

Si veteres inter nigri fuit ulla coloris

Gratia, pulchrarum non fuit ille color,

Iam niveae nigrum formae supponitur heres,

Illius infame est vile nothumque decus.

Nunc, ubi naturae sibi ius manus arrogat omnis,

Ac speciem obscaenis allinit arte genis;

Candida nomen habent nullum, nil sedis honestae,

Nec nisi fucatis ullus habetur honos.

Ipsa superciliis oculisque est Cynthia nigris,

Vtraque sed luctum significare reor;

Luget eas, nulla naturae dote venustas,

Quae genuina audent assimulare dolo.

Isque decet sic luctus eam, fateamur ut omnes

Virginea in specie pulchrius esse nihil.

CXXVIII

Vt numeros pulsas dulces, o dulcior ipsa,

Lignaque sub digitis buxea mota sonant,

Ac regis in liquidum concordia fila canorem

Attonitaeque aures obstupuere meae;

Invidia moveor cernens salientia ligna

Ista tibi in teneras oscula ferre manus,

Dum mihi labra, quibus messis fuit ista metenda,

Ausum ad nequitiae tale pudica rubent.

Delicias ob eas mutare libentius optent

Ipsa suum buxu cum saliente locum;

Quam digiti motu lustrant labente, beantque

Mortua ligna, at non vivida labra viri.

Improbitas quoniam sic floret, ad oscula lignis

Cede manum, at labris, o, tua labra meis!

CXXIX

Corporis ac mentis vires in foeda profusas

Prodit in actu illud quod vocitatur amor,

Volvit actusque actum periuria, crimina, caedes,

Trux, ferus, immanis, saevus, egensque fide;

Contemptum satias affert. Insanius idem

Appetitur, donec copia facta rei,

Insano tunc est odio, velut esca vorata

Cum posita in furias illa vorantis erat.

Nam furit in nactis, furit in venantibus ille,

Olim, hodie, posthac, immoderatus amor;

Cuilibet utenti felix, tristissimus uso,

Pollicitus prae se gaudia, postque nihil.

Scitque ea dum quivis, caelum vitare, venitur

Per quod in hunc Erebum, scit bene nullus homo.