“La stilo estas unutona!” li diris. “Pli tiel ol la skribado.”

MacQueen rigardis lin.

“Vi tion ne rimarkus,” diris Poirot afable. “Ĝi bezonas okulon spertan. Ĉi tiu letero ne estas skribita de unu persono, S-ro MacQueen. Du aŭ pli da personoj skribis ĝin – unu skribis literon post la alia. Ankaŭ, la literoj estas pressimilaj. Pro tio oni ne povas facile identigi la skribadon.”

Li paŭzis, kaj tiam diris :

“Ĉu vi sciis, ke S-ro Ratchett petis helpon de mi?”

“De vi ?”

Laŭ la surprizita tono Poirot konstatis, ke la junulo ne sciis pri tio. Li kapjesis.

“Jes. Li ektimis. Diru al mi, kiamaniere li agis kiam li ricevis la unuan leteron.”

MacQueen hezitis. “Estas malfacile diri. Li flankenmetis ĝin per rido laŭ sia kutima trankvileco. Sed iel mi sentis, ke estas io sub la trankvileco.”

Poirot kapjesis. Tiam li faris neatenditan demandon. “S-ro MacQueen, diru al mi, tute honeste, kion vi opiniis pri via mastro. Ĉu vi ŝatis lin?”

Post unu du momentoj MacQueen respondis. “Ne, mi ne ŝatis lin.”

“Kial?”

“Mi ne scias. Li estis ĉiam afabla.” Li paŭzis, tiam diris, “Mi diros al vi la veron, S-ro Poirot. Mi malŝatis kaj malfidis lin. Mi estas certa, ke li estis kruela kaj danĝera viro. Tamen mi devas konfesi, ke mi ne povas doni kialojn por subteni mian opinion.”

“Dankon, S-ro MacQueen. Ankoraŭ unu demandon – kiam vi lastatempe vidis S-ron Ratchett viva?”

“Hieraŭ vespere ĉirkaŭ la deka. Mi iris en lian kupeon por akcepti notojn de li.”

“Pri kiu temo?”

“Pri antikvaj fajencaĵoj, kiujn li aĉetis en Irano. Li ne ricevis tion, kion li aĉetis. Estis longa korespondado pri la afero.”

“Kaj tio estis la lasta okazo kiam iu vidis S-ron Ratchett viva?”

“Supozeble jes.”

“Ĉu vi scias kiam S-ro Ratchett ricevis la lastan minacan leteron?”

“Matene en la tago kiam ni ekveturis de Istanbul.”

“Restas unu demando, kiun mi devas fari al vi S-ro MacQueen: ĉu viaj rilatoj kun via mastro estis bonaj?”

La okuloj de la junulo ridetis. “Surozeble mi nun devus ektimiĝi. Sed efektive Ratchett kaj mi bone interrilatis.”

“Eble, S-ro MacQueen, vi donos al mi vian nomon kaj adreson en Usono.”

MacQueen donis sian nomon – Hector Willard MacQueen, kaj adreson en New York. Poirot sin apogis kontraŭ la kusenoj.

“Jen ĉio por la momento, S-ro MacQueen,” li diris. “Mi estus kontenta, se vi tenus sekreta la aferon pri la morto de S-ro Ratchett dum iom da tempo.”

“Lia servisto, Masterman, devos scii.”

“Li kredeble jam scias,” diris Poirot. “Se jes, provu instigi lin ne paroli.”

“Tio ne devus esti malfacila. Li estas brito, kaj ne parolema. Li havas malaltan opinion pri usonanoj, kaj nenian opinion pri aliaj nacianoj.”

“Mi dankas vin, S-ro MacQueen.”

La usonano eliris el la kupeo.

“Nu?” demandis S-ro Bouc. “Ĉu vi kredas kion tiu junulo diris?”

“Li ŝajnas esti honesta kaj malkaŝema. Li ne ŝajnigas ŝaton por lia mastro, kion li kredeble estus farinta, se li estus koncernata iamaniere. Estas vere, ke S-ro Ratchett ne diris al li pri la provo havigi mian helpon, sed mi opinias, ke tio ne estas vere suspektinda cirkonstanco. Mi havas la impreson, ke S-ro Ratchett estis iom sekretema.”

“Do, vi diras, ke unu persono almenaŭ estas senkulpa,” ĝoje diris S-ro Bouc.

Poirot rigardis lin riproĉe. “Mi suspektas ĉiun ĝis la lasta minuto,” li diris. “Tamen, mi devas konfesi, ke mi ne povas imagi, ke tiu aplomba MacQueen ekscitiĝus kaj trapikus sian viktimon dek du aŭ dek kvar fojojn. Ĝi ne estas laŭ lia psikologio – tute ne.”

“Ne,” pense diris S-ro Bouc. “Tio estas la ago de viro preskaŭ freneza pro malamo – ĝi indikas la latinan temperamenton. Aŭ ĝi indikas, kiel insistis la trajnestro, virinon.”

Sekvate de D-ro Constantine, Poirot iris al la apuda vagono kaj la kupeo en kiu estas la murdita viro. La konduktoro venis kaj malŝlosis la pordon por ili. La du viroj eniris. Poirot turnis sin al sia kunulo.

“Kion oni faris en ĉi tiu kupeo?”

“Oni tuŝis nenion. Mi zorgis ne movi la kadavron kiam mi ekzamenis ĝin.”

Poirot kapjesis kaj ĉirkaŭrigardis. Oni unue rimarkis la egan malvarmon. La fenestro estis plene malfermita.

“Brrr,” diris Poirot. La alia konsente ridetis.

“Mi opiniis, ke mi devas ne fermi ĝin,” li diris. Poirot zorge ekzamenis la fenestron.

“Vi estas prava,” li diris. “Neniu iris el la kupeo laŭ tiu ĉi vojo. Eble oni intencis, ke la malfermita fenestro indiku tion, sed, se jes, la neĝo malhelpis la deziron de la murdinto.”

Li zorge ekzamenis la kadron de la fenestro. Preninte skatoleton el la poŝo, li blovis iom da pudro sur ĝin.

“Ne estas fingromarkoj,” li diris. “Krimuloj ne faras tiajn erarojn nuntempe. Pro tio, ni povas fermi la fenestron. Estas glaciige malvarme ĉi tie.”

Tion li faris, kaj tiam por la unua fojo li rigardis la senmovan figuron kuŝantan sur la liteto.

Ratchett kuŝis sur sia dorso. Lia piĵama jako, makulita per sango, estis malfermita. “Mi devis rigardi la vundojn,” klarigis la kuracisto.

Poirot kapjesis. Li klinis sin super la kadavro. Fine li rektigis sin kun grimaco.

“Malbela vidaĵo,” li diris. “Evidente iu staris tie kaj pikis lin fojon post fojo. Precize kiom da vundoj estas?”

“Mi kalkulis dek du. Unu du estas tiom malgravaj, ke ili estas nur gratetoj. Aliflanke, almenaŭ tri povus kaŭzi morton.”

Io en la voĉtono de la kuracisto altiris la atenton de Poirot. La malgranda greko perpleksite rigardis la kadavron.

“Io ŝajnas eksterordinara, ĉu ne?” li ĝentile demandis. “Parolu, mia amiko. Estas io, kio perpleksas vin?”

“Vi estas prava,” konsentis la alia.

“Kio ĝi estas?”

“Rigardu ĉi tiujn du vundojn – jen kaj jen – ”li indikis. “Ili estas profundaj, ĉiu devas esti tranĉinta sangangiojn, kaj tamen la randoj ne apartiĝis. Ili ne sangis, kiel oni atendus.”

“Kaj tio indikas?”

“Ke la viro estis jam senviva – jam dum iom da tempo – kiam oni faris ilin. Sed tio estas absurda.”

“Ŝajnas tiel,” diris Poirot pense. “Krom se nia murdinto pensis, ke li ne finis la aferon kaj revenis por certigi ĝin; sed tio estas videble absurda. Ĉu io alia?”

“Nu, unu aferon. Rigardu ĉi tiun vundon – sub la dekstra brako – apud la dekstra ŝultro. Prenu mian krajonon. Ĉu vi povas fari tian frapon?”

Poirot suprenlevis la manon.

“Precisement ,” li diris. “Per la dekstra mano ĝi estas malfacile farebla – preskaŭ neebla. Sed se oni frapis per la maldekstra mano…”

“Precize, S-ro Poirot. Tiu frapo preskaŭ certe estas farita per la maldekstra mano.”

“Do, nia murdinto estas maldekstrulo? Ne, la problemo estas pli malfacila ol tio, ĉu ne?”

“Kiel vi diras, S-ro Poirot. Videble kelkaj el la aliaj frapoj estas faritaj per la dekstra mano.”

“Du personoj. Denove du personoj,” murmuris la detektivo. Li demandis abrupte: “Ĉu la elektra lumo funkciis?”

“Estas malfacile diri. La konduktoro malfunkciigas ĝin ĉiumatene ĉirkaŭ la deka.”

“La komutiloj montros al ni,” diris Poirot.

Li ekzamenis la komutilojn kaj trovis ilin fermitaj.

“Eh bien ,” li diris pense. “Ni nun havas la hipotezon de la Unua kaj Dua Murdinto, kiel skribus Shakespeare. La Unua Murdinto trapikis sian viktimon kaj forlasis la kupeon, mallumiginte ĝin. La Dua Murdinto venis en la mallumo, ne rimarkis ke oni jam faris la taskon, kaj almenaŭ dufoje pikis la kadavron. Kion vi opinias?”

“Grandioza,” diris la malgranda kuracisto entuziasme.

La okuloj de la alia briletis. “Vi tiel opinias? Mi ĝojas. Al mi ĝi sonis kiel sensencaĵo.”

“Kia alia klarigo povas esti?”

“Precize tion mi demandas al mi. Ĉu estas koincido aŭ kio? Ĉu estas aliaj aferoj, kiuj indikas du personojn?”

“Eble jes. Kelkaj frapoj, kiel mi jam diris, indikas aŭ malfortecon aŭ mankon de intenco. Sed ĉi tiu – kaj ĉi tiu…” Denove li fingromontris. “Granda forteco estis necesa por tiuj frapoj. Ili penetris en la muskolojn.”

“Ili estis, viaopinie, faritauj de viro?”

“Tute certe.”

“Virino ne povis fari ilin?”

“Juna, vigla, forta virino estus povinta fari ilin, precipe se ŝi tiumomente forte emociiĝas, sed miaopinie ĝi estas ne verŝajna.”

Poirot silentis dum unu du momentoj. La alia diris maltrankvile, “Vi komprenas la ideon?”

“Perfekte,” diris Poirot. “La afero mirinde ekklariĝas! La murdinto estis viro fortega, li estis malforta, ĝi estis virino, ĝi estis dekstrulo, ĝi estis maldekstrulo – Ah! c’est rigolo, tout ca! ”

Li parolis kolere. “Kaj la viktimo – kion li faras dum la tuta tempo. Ĉu li ekkrias? Ĉu li baraktas? Ĉu li sin defendas?”

Li metis la manon sub la kapkusenon kaj eltiris la revolveron, kiun Ratchett montris al li la antaŭan tagon.

“Plene ŝargita, vi vidas,” li diris.

Ili ĉirkaŭrigardis. La vestaĵoj de Ratchett pendis de hokoj sur la muro. Sur la kovrilo de la lav-akvujo estis diversaj objektoj…falsaj dentoj en glaso de akvo; alia glaso, malplena; botelo da mineral-akvo; karafo, kaj cindrujo enhavanta cigarfinon kaj kelkajn bruligitajn pecojn de papero; ankaŭ du bruligitajn alumetojn.

La kuracisto prenis la malplenan glason kaj flaris ĝin.

“Jen la klarigo pri la inerteco de la viktimo,” li diris kviete.

“Narkotita?”

“Jes.”

Poirot kapjesis. Li prenis la du alumetojn kaj zorge rigardis ilin.

“Vi trovis signon?” demandis la malgranda kuracisto.

“Ĉi tiuj du alumetoj havas malsimilajn formojn,” diris Poirot. “Unu estas pli maldika ol la alia. Rigardu.”

“Tiun specon vi ricevas en kartona koverto en la vagonaro,” diris la kuracisto.

Poirot serĉis en la poŝoj de la vestaĵoj de Ratchett. Baldaŭ li eltiris alumet-skatoleton. Li zorge komparis ilin.

“La pli dika estas alumeto uzita de S-ro Ratchett,” li diris. “Ni vidu, ĉu li ankaŭ posedis la alian specon.” Sed ili ne trovis aliajn.

La okuloj de Poirot ĉirkaŭrigardis la kupeon. Ili estis brilaj kaj viglaj kiel tiuj de birdo. Oni sentis, ke ili ne maltrafus ion ajn. Kun eta ekkrio li klinis sin kaj prenis ion de la planko. Ĝi estis malgranda kvadrataĵo el batisto, tre delikata. En la angulo estis brodita ĉeflitero – H.

“Poŝtuko de virino,” diris la kuracisto. “Nia amiko la trajnestro estis prava. Estas virino en la afero.”