146. dziatki (daw.) — dzieci. [przypis redakcyjny]

147. skamięniała (starop.)— skamieniała. [przypis redakcyjny]

148. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

149. sad* (starop.) — drzewo owocowe. [przypis redakcyjny]

150. idzie* (starop.) — rośnie. [przypis redakcyjny]

151. z ziemie (forma starop.) — z ziemi. [przypis redakcyjny]

152. macierzyńskim szladem (starop.) — śladem matki, drzewa macierzyńskiego, zwanego tu sadem (w. 1). [przypis redakcyjny]

153. dopiro (starop.) — dopiero. [przypis redakcyjny]

154. szczupły prątek (starop.) — cienki pęd. [przypis redakcyjny]

155. ciernie* (daw.) — cierniste krzewy (np. tarnina, głóg). [przypis redakcyjny]

156. rodny (starop.) — urodzajny, bujny, plenny, rodzący. [przypis redakcyjny]

157. sadownik — ogrodnik zajmujący się owocami (por. czas. „sadzić”). [przypis redakcyjny]

158. ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, śpieszący się, niecierpliwy. [przypis redakcyjny]

159. mdleć (daw.) — tracić siły, słabnąć, więdnąć. [przypis redakcyjny]

160. zbywszy (starop.) — pozbywszy się, utraciwszy. [przypis redakcyjny]

161. przyrodzony (daw.) — naturalny. [przypis redakcyjny]

162. rostąc (starop.; imiesł. od rość: rosnąć)— rosnąc. [przypis redakcyjny]

163. mało (...) co (starop.) — zaledwie, trochę. [przypis redakcyjny]

164. duch zaraźliwy — tchnienie zarazy lub porażająca zła siła, siła diabelska. [przypis redakcyjny]

165. otchniony (daw.) — owiany (zob. wyrazy „tchnąć”, „tchnienie”, „oddech”). [przypis redakcyjny]

166. troskliwy* (starop.) — stroskany, zatroskany. [przypis redakcyjny]

167. Persefona — tu: uosobienie śmierci. [przypis redakcyjny]

168. łzam (starop. forma C. lp. rodz. ż.) — łzom. [przypis redakcyjny]

169. płono (starop.) — daremnie, na próżno (dziś mówi się: „płonne nadzieje”). [przypis redakcyjny]

170. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

171. Safo (a. Safona) (VII–VI w. p.n.e) — najsłynniejsza starożytna poetka gr. mieszkająca na wyspie Lesbos. [przypis redakcyjny]

172. słowieńska (forma starop.) — słowiańska. [przypis redakcyjny]

173. cząstka — tu: część, która się komuś należy w wyniku dziedziczenia. [przypis redakcyjny]

174. ziemieński (forma starop.) — ziemiański, szlachecki; cząstka ziemieńska: dziedziczna część posiadłości szlacheckiej, ziemskiej. [przypis redakcyjny]

175. lutnia — instrument muzyczny strunowy w kształcie gruszki o dnie wypukłym, popularny zwłaszcza w XV-XVII w.; tu: symbol sztuki poetyckiej. [przypis redakcyjny]

176. ustka — zdr. od: usta, rzadko spotykane, dziś: usteczka. [przypis redakcyjny]

177. prześpiewając — przyśpiewując. [przypis redakcyjny]

178. lichy* (starop.) — mały. [przypis redakcyjny]

179. gardłko — zdr. od: gardło; dziś: gardełko. [przypis redakcyjny]

180. ucieszony* (starop.) — przynoszący radość, przynoszący pociechę, uciechę. [przypis redakcyjny]

181. wdzięczny* (starop.) — miły, przyjemny. [przypis redakcyjny]

182. szczebiotka — warto zauważyć, że wyraz szczebiotać w odniesieniu do ludzi miał zwykle nacechowanie negatywne, a pozytywne w odniesieniu do śpiewu ptaków i mowy dziecinnej. [przypis redakcyjny]

183. sowicie — obficie, bogato, dużo. [przypis redakcyjny]

184. ani umierając śpiewać przestała — składnia z „ani” i orzeczeniem niezaprzeczonym (podobna jak w jęz. ang.) była dosyć popularna w XVI w.; dziś w jęz. pol. zasada podwójnego przeczenia. [przypis redakcyjny]

185. wiecznie — na wieki. [przypis redakcyjny]

186. zaniechać* (starop.) — opuścić; Już ja tobie, moja matko (...) zaniechać: fragment ten wiernie odpowiada charakterowi ówczesnych polskich pieśni weselnych (pożegnanie domu rodzinnego przez pannę młodą). W folklorze polskim pieśń pożegnalna panny młodej była leksykalnie bliska (są tu liczne analogie) pieśniom żałobnym. Istnieje teoria, że mamy tutaj do czynienia z aluzją do pożegnania Antygony z mieszkańcami Teb w tragedii Sofoklesa. [przypis redakcyjny]

187. ostateczny* — tu: ostatni. [przypis redakcyjny]

188. słysząc (starop. forma imiesł.) — słyszącej. [przypis redakcyjny]

189. dobre* — tu: zdrowe. [przypis redakcyjny]

190. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

191. ochędóstwo (starop.) — stroje, ozdoby. [przypis redakcyjny]

192. żałosny (daw.) — smutny, wywołujący smutek, żal. [przypis redakcyjny]

193. cory (forma starop.) — córy (tj. córki). [przypis redakcyjny]

194. przydawać (tu forma 2 os. lm: przydajecie) — dodawać. [przypis redakcyjny]

195. nadzieje (starop. forma D. lp rodz. ż.) — nadziei. [przypis redakcyjny]

196. ująć (tu forma 3 os. lp r.m.: ujął) — chwycić. [przypis redakcyjny]

197. nieprzespany* (starop.) — taki, z którego nie można się obudzić. [przypis redakcyjny]

198. letniczek (starop.) — letnia suknia kobieca. [przypis redakcyjny]

199. pisany* (starop.) — wzorzysty, barwny, malowany (pisankami nazywa się do dziś jajka malowane na Wielkanoc w różne wzory). [przypis redakcyjny]

200. uploteczki (starop.) — wstążki do włosów, które się wplata we włosy. [przypis redakcyjny]

201. wniwecz (starop.) — na nic. [przypis redakcyjny]

202. płony (starop.) — niepotrzebny, daremny (dziś: „płonny”; por. „płonne marzenia”). [przypis redakcyjny]

203. do łóżnice (starop. forma D. lp rodz. ż.) — do łożnicy, czyli do łoża małżeńskiego. [przypis redakcyjny]

204. mać uboga (starop.) — biedna, nieszczęśliwa matka. [przypis redakcyjny]

205. wyprawa* (tu forma B. lp: wyprawę) — aluzja do wyprawy dawanej pannie młodej przed ślubem i będącej częścią posagu. [przypis redakcyjny]

206. giezłeczko (starop., zdr. od: giezło) — koszula z białego płótna; giezłeczkoć (...) dała: giezłeczko ci dała (skrócone). [przypis redakcyjny]

207. licha tkaneczka (starop.) — sukienka ze skromnej tkaniny lub opaska wiążąca włosy. [przypis redakcyjny]

208. ziemie (starop. B. lp rodz.ż.) — ziemi. [przypis redakcyjny]

209. w główki — w miejsce, gdzie spoczywa głowa. [przypis redakcyjny]

210. W jednej skrzynce — „skrzynka” oznacza tu jednocześnie trumnę, a także przedmiot, w którym chowano rzeczy cenne, pieniądze, klejnoty, kosztowną odzież. [przypis redakcyjny]

211. zamkniona (starop.) — zamknięta. [przypis redakcyjny]

212. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

213. zniknienim (starop.) — zniknieniem, zniknięciem. [przypis redakcyjny]

214. dusza* (daw.) — w znaczeniu: „żywe stworzenie”; dawniej duszami nazywano ludzi, np. szlachcic posiadał wieś z określoną ilością dusz, czyli chłopów; jedną (...) duszą (...) ubyło: z jedną duszą ubyło. Jerzy Axer przekonująco dowodził, że jest to niejako odpowiedź na cytat z listu, który otrzymał Cicero od swojego przyjaciela Serwiusza Sulpicjusza. Przyjaciel pytał Cycerona cierpiącego po śmierci córki Tulii: „in unius (Jedną) mulierculae animula (maluczką duszą) [si] iactura facta est (ubyło), tanto opere [commoveris] (tak wiele)?”. Postać i dzieło Cycerona są ważne również w Trenie XVI i XIX. [przypis redakcyjny]