– Ja to jestem urzędnik państwowy – odparł dumnie portier. – I mam moją pensję. Ni potrzebuji pańskich cwancygrów. A ten tu kto niby? Pacjynt?

– Tak, być może przyszły pacjent – odparł komisarz. – Jak my wszyscy. Ale popilnowanie go jest rzeczą bardzo odpowiedzialną. I godną urzędnika państwowego. Tak sumiennego jak pan. Źle zrobiłem, wiem. Pan nie jest fiakrem ani bojem hotelowym, któremu się daje napiwki. Pan stoi o niebo wyżej. Ja też, tak jak pan, jestem urzędnikiem państwowym. Policja kryminalna – pokazał portierowi odznakę.

– Słuszni pan prawi. – Portier aż pokraśniał z zadowolenia. – Ali pan tam iść ni moży, do ordynatora, nu na oddział. Taki mamy przepisy! Mam zatrzymać kużdegu i zameldować przez aparat o pańskim przyjściu. A pan zechcy siąść i poczekać.

Popielski kiwnął głową z aprobatą, jakby chwaląc służbistego portiera, i zrobił, jak mu kazano. Portier tymczasem stanął na baczność obok pulpitu z telefonem i wystukiwał widełkami właściwy numer.

– Melduji si posłuszni Durbak Józef – powiedział z namaszczeniem. – Du aparatu jest wzywany pan doktór Lebedowicz. Dobrzy. Ta czeka tu policja kryminalna. Pan doktór Lebedowicz. – Portier spojrzał na Popielskiego. – Jest na linii. Będzie z panym rozmawiał.

Popielski podszedł do pulpitu, słuchawkę przyłożył do ucha i pochylił się nad tubą, do której powiedział wolno i dobitnie:

– Dzień dobry. Tu komisarz Edward Popielski z policji. – Urwał, czekając na jakąkolwiek reakcję swojego niewidzialnego rozmówcy; usłyszał jedynie jakieś mruknięcie, które miało być chyba odpowiedzią na jego powitanie. – Muszę się widzieć z pacjentem Małeckim Anatolem. Śledztwo wielkiej wagi wymaga, abym się widział z nim niezwłocznie.

– Za kwadrans – usłyszał w słuchawce, a potem rozległ się w niej cichy przeciągły sygnał.

Popielski usiadł obok śpiącego Pytki. Poczuł lekki zawrót głowy. Uświadomił sobie, iż jest on być może spowodowany zmęczeniem, a być może – co byłoby gorsze – wyzwalaczami epilepsji, promieniami słońca, które w czasie jazdy dorożką dochodziły spomiędzy kasztanów rosnących wzdłuż ulicy Pijarów. Naciągnął na oczy kapelusz, a na nos nacisnął swe ciemnofioletowe binokle. I znów zakręciło mu się w głowie. Ale nie był to zwiastun ataku padaczki, ponieważ ten zwykle był poprzedzany szumem w uszach i plamkami biegającymi przed oczami, a żadnego z tych symptomów Popielski teraz nie doświadczał. Ten zawrót głowy, a zwłaszcza towarzyszące mu drżenie żuchwy było oznaką zbliżającej się frustracji. Zawsze osobliwie swędziały go szczęki, kiedy pojawiało się to uczucie. Najchętniej zagryzał wtedy zęby na jakiejś szczapie drewna, ołówku, obsadce lub na innych podobnych przedmiotach. Wtedy wszystko mijało.

Wiedział, że teraz frustracja i wściekłość tak szybko nie miną, choćby wbił zęby w okutą poręcz. Bo oto za kwadrans miał się przed nim zjawić człowiek, który siedzi w tej klinice kilka miesięcy, czyli siedział tutaj również i wczoraj, i przedwczoraj. Był tu, na Pijarów, nie czaił się więc na małym podwórku przy Niemcewicza i nie porywał żadnego z bawiących się tam dzieci. Tutaj w sali chorych Anatol Małecki srał pewnie w gacie, rąbał kapucyna albo wcielał się w Napoleona czy w Winnetou, a to oznacza, że nie torturował wtedy małego Henia Pytki. Czyli nie był sprawcą. Popielski czuł głuchą irytację. Drżały mu szczęki. Jak zawsze, gdy trop nadziei stawał się tropem fałszywym.

Usłyszał głośne okrzyki. To pewnie Małecki się zbliżał. Podstawił Pytce pod nos sole trzeźwiące. Ten wzdrygnął się i otworzył oczy. Był całkiem przytomny.

– Słuchaj no, Walerku! – Policjant podniósł głos. – Zaraz tu przyjdzie niejaki Anatol Małecki. Masz powiedzieć, czy to ten, który bywał u was w domu! O którym mówiłeś mojemu zastępcy, rozumiesz?! Gadaj, czy pojmujesz, czego się od ciebie żąda!

– A rychtyk – odpowiedział stary. – Czy ten, co tu przyjdzi, to Tolu Małecki czy nie! To mam bałakać!

– Właśnie tak! No to uważaj i patrz!

Głośne okrzyki zbliżały się z ciemnego korytarza. Po kilku sekundach z mroku wyszedł człowiek ubrany na biało, który głośno złorzeczył i wymachiwał rękami. Zatrzymał się przed portiernią i ze złością spoglądał na Popielskiego.

– To ni jest Tolu Małecki! – powiedział Pytka. – Na zichyr!

– Nu pewni – do rozmowy włączył się portier. – Toż to pan doktor Lebedowicz!

– Do jasnej cholery! – wrzasnął doktor Lebedowicz na Popielskiego. – Pan mi głowę zawracasz! Myślisz pan, że mam czas na pańskie fanaberie, na sprawdzanie pańskich pacjentów!?

Popielski poczuł, że skóra jego głowy zaczyna nabierać wyższej temperatury i ciemnych barw. Szczęki poruszały się już nie tylko w górę i w dół, lecz także na boki. Teraz nie uspokoiłoby go nawet to, gdyby zgryzł żelazny parkan okalający szpital. Zacisnął rękę w pięść, wciskając sobie ostro spiłowane pazury w miękką poduszkę dłoni.

– Miotam się jak Żyd po pustym sklepie! – Doktor obniżył ton i odsunął się nieco od Popielskiego. – Po całym oddziale szukam tego pańskiego Małeckiego, a on od czterech dni na przepustce! Doktor Sucher mnie nie raczył zawiadomić! Nie mógł pan tego wcześniej sprawdzić? Nie mógł pan do nas zatelefonować? Nie traciłbym czasu dla pana!

Popielskiemu przestały chodzić szczęki. Trop nadziei stawał się tropem pewnym. Pociągnął za kołnierz Pytkę, ukłonił się na pożegnanie tylko portierowi i wraz ze starym opuścili szpital. Tym razem Pytka wsiadł do dorożki bez niczyjej pomocy. Obok niego usadowił się Popielski, omal nie miażdżąc swego wątłego towarzysza.

– Na Joselewicza – rzucił fiakrowi.

– Si rozumi, szanowny paniaga – odparł dorożkarz i zaciął konia.

– Gdzie jedziemy? – zapytał Pytka.

– Odwiedzić Tola Małeckiego – odparł Popielski z uśmiechem.

– Tylko my dwaj, oba cwaj? – dopytywał się stolarz z lekkim przestrachem. – Pan chce go złapać?

– Tak.

– On silny jak byku. Panie kumisarzu, trzeba by jeszczy z nami jakieguś pulicaja!

– Podobają ci się twoje nowe buty, Pytka? – zapytał Popielski i sięgnął po papierosy.

– Nu, ta pewni!

– No to przyzwyczajaj się do nich, bo pójdziesz w nich do Częstochowy! Wiesz już, dlaczego nie jest nam potrzebny żaden policjant?

Pytka pokiwał głową i zatarł zrogowaciałe dłonie.

Nędzna kamienica, opatrzona numerem 25, stała przy równie nędznej ulicy Berka Joselewicza. Wraz z innymi brudnymi i zagrzybionymi domami tworzyła cały kwartał, którego centrum stanowiło małe błotniste podwórko. Na środku tegoż podwórka wybudowano niegdyś podzieloną na komórki stajnię, w której swe konie trzymali woźnice i dorożkarze. Z czasem, pod wpływem zarządzeń rady miejskiej, ograniczających liczbę zarejestrowanych w mieście zwierząt, wiele z tych komórek opustoszało. Owe puste pomieszczenia zakupił szef oficjalistów niedalekiego Browaru Lwowskiego, pan Julian Blahaczek, chcąc otworzyć tu swój wyszynk. Nie zdążył jednak wprowadzić w życie tego zamiaru, ponieważ kryzys gospodarczy, jaki ogarnął Polskę, podsunął mu inną, lepszą myśl. Popyt na piwo spadł, natomiast na tanie mieszkania – wręcz przeciwnie. Niezamożnych obywateli wciąż przybywało na przełomie dziesięcioleci. Blahaczek dobudował zatem ustęp przy stajni, wykopał przed nim studnię i zamontował pompę, nad każdymi drzwiami zamocował daszek chroniący od deszczu i opatrzył ceglasty mur szyldem „Ul. Joselewicza 25 oficyna”. W niewielkim budynku znajdowało się sześć izdebek z jednym oknem, w których gnieździły się liczne rodziny biedaków. Nad pierwszymi drzwiami od prawej wypisano numer 1.

To ten właśnie szyld i ten numer obserwował teraz Popielski ukryty za rozpadającym się płotem. Stał od kwadransa w cieniu lipy i palił spokojnie papierosa. Spojrzał na zegarek. Dochodziła siódma. Zaraz podwórko napełni się gwarem dzieci śpieszących do szkoły, szczękaniem wiader przy pompie i pokrzykiwaniem kobiet. Zaraz na galeryjki wyjdą emeryci i wystawią pierzyny na działanie silnego majowego słońca, którego on sam tak bardzo nienawidzi. Zaraz tu zacznie się życie, a Popielski musi zdążyć przed tą chwilą. Zdusił papierosa czubkiem buta i ruszył szybko w stronę oficyny, grzęznąc w błocie. Stanął pod komórką opatrzoną numerem l. Zajrzał do niej przez okno. Niczego nie dojrzał, ponieważ widok zasłaniał naciągnięty na okno koc. Czując na biodrze przyjemny i pokrzepiający ciężar browninga, zastukał w drzwi tak mocno, aż wystraszył gołębie kłębiące się przy pompie.