— Ты зноў называеш мяне хлопчыкам! — усклікнуў Дзік.

— А хіба ты хочаш, каб я цябе называў дзяўчынкай, добры Рычард? — спытаў Мэтчэм.

— Толькі не дзяўчынкай, — адказаў Дзік. — Я дзяўчынак цярпець не магу.

— Ты кажаш, як блазан, — сказаў Джон Мэтчэм. — Ты намнога больш думаеш аб дзяўчынках, чым хочаш прызнацца.

— Вось ужо не! — рашуча сказаў Дзік. — Аб дзяўчынках я ніколі і не згадваю. Чорт з імі! Я люблю паляванне, бітвы, банкеты, я люблю вясёлае жыццё ў лясах. А дзяўчынкі на такія справы не здатныя. Была, зрэшты, адна не горшая за мужчыну. Але яе, бядачку, спалілі, як ведзьму, за тое, што яна насуперак прыродзе апраналася па-мужчынску.

Майстар Мэтчэм набожна перахрысціўся і прашаптаў малітву.

— Што ты робіш? — спытаў Дзік.

— Малюся за яе душу, — адказаў Мэтчэм дрыготкім голасам.

— За душу ведзьмы? — усклікнуў Дзік. — Ну што ж, памаліся за яе. Гэта была лепшая дзяўчына ў Еўропе, і называлі яе Жана д'Арк. Стары Эпльярд-лучнік расказваў, як уцякаў ад яе, быццам ад нячыстай сілы. Гэта была смелая дзяўчына.

— Калі ты не любіш дзяўчат, добры майстар Рычард, — запярэчыў Мэтчэм, — ты не сапраўдны мужчына. Бо Гасподзь знарок раздзяліў род чалавечы на дзве часткі і паслаў у свет каханне для бадзёрасці мужчын і суцяшэння жанчын.

— Лухта! — сказаў Дзік. — Ты шмат думаеш аб жанчынах таму, што ты блазан, немаўля! Па-твойму, я не сапраўдны мужчына. Ну што ж, злазь з каня, і я чым заўгодна — кулакамі, мячом або стралой — на тваёй уласнай персоне пакажу табе, мужчына я ці не.

— Я не воін, — сказаў Мэтчэм паспешліва. — Я зусім не хацеў цябе пакрыўдзіць. Я проста пажартаваў. А пра жанчын я загаварыў таму, што чуў, быццам ты хутка жэнішся.

— Я? Жанюся? — усклікнуў Дзік. — Першы раз чую! На кім жа я жанюся?

— На Джаане Сэдлі, — адказаў Мэтчэм, чырванеючы. — Гэта выдумка сэра Дэніэла. Гэтае вяселле яму выгаднае: ён атрымае грошы і жаніха, і нявесты. Мне казалі, што няшчасная дзяўчына горка скардзіцца на лёс. Не ведаю, можа, яна гэтак жа, як і ты, гідзіцца шлюбнага жыцця, а можа, ёй проста не падабаецца жаніх.

— Ад вяселля, як і ад смерці, нікуды не ўцячэш, — прамовіў Дзік пакорліва. — Дык яна пакутуе, кажаш? Бачыш, якія бесталковыя гэтыя дзяўчынкі! Пакутуе, хаця ні разу мяне не бачыла. Хіба я пакутую? Ні трошкі. Калі мне давядзецца жаніцца, я плакаць не буду… Ты ведаеш яе? Раскажы мне, якая яна. Прыгажуня ці вырадак? І які ў яе нораў: добры ці сварлівы?

— А ці не ўсё роўна табе? — сказаў Мэтчэм. — Калі трэба жаніцца, ты жэнішся. Якая табе справа, вырадак яна ці прыгажуня? Гэта ўсё дробязі. Ты ж не блазан, майстар Рычард. Калі табе давядзецца жаніцца, ты плакаць не станеш.

— А ты ўмееш падкалупнуць! — адказаў Шэлтан. — Зразумела, мне ўсё роўна.

— Прыемны муж будзе ў тваёй жонкі! — сказаў Мэтчэм.

— У яе будзе такі муж, якога ёй паслала неба, — запярэчыў Дзік. — Я не лепшы за іншых і не горшы.

— Няшчасная дзяўчына! — усклікнуў Мэтчэм.

— Чым жа яна такая няшчасная? — спытаў Дзік.

— Яна выходзіць замуж за чалавека, які зроблены з дрэва, — сказаў Мэтчэм. — О гора! Драўляны муж.

— Я, верагодна, сапраўды зроблены з дрэва, — сказаў Дзік, — калі ты едзеш на маім кані, а я іду пяшком. Але калі з дрэва, дык з добрага.

— Мілы Дзік, даруй мне! — усклікнуў Мэтчэм. — Я пажартаваў. У цябе самае чулае сэрца ва ўсёй Англіі! Даруй мне, мілы Дзік!

— Лухта, — сказаў Дзік, збянтэжаны гарачлівасцю свайго таварыша. — Ты мяне ні трошкі не пакрыўдзіў. Я, дзякуй Богу, не крыўдлівы.

Вецер дзьмуў ім у спіну і раптоўна данёс да іх рэзкі гук трубы; гэта трубіў трубач сэра Дэніэла.

— Цішэй! — сказаў Дзік. — Труба!

— Ах! — усклікнуў Мэтчэм. — Яны заўважылі, што я ўцёк, а ў мяне няма каня!

Ён збялеў як смерць.

— Не бойся, — адказаў Дзік. — Ты іх здорава перагнаў, а да перавозу ўжо рукой падаць. Гэта ў мяне няма каня, а не ў цябе.

— На жаль, мяне зловяць! — усклікнуў уцякач. — Дзік, добры Дзік, дапамажы мне!

— А хіба я табе не дапамагаю? — сказаў Дзік. — Мне шкада цябе, толькі ты вельмі баязлівы. Слухай жа, Джон Мэтчэм, — калі цябе сапраўды завуць Джон Мэтчэм: я, Рычард Шэлтан, даю слова даставіць цябе цэлым у Халівуд. Хай пакінуць мяне святыя, калі я пакіну цябе. Наперад, сэр Баязлівец. Дарога ўжо робіцца лепшай. Прышпор каня. Хутчэй! Хутчэй! Пра мяне не клапаціся: я бегаю, як алень.

Конь бег размашыстай рыссю, але Дзік без цяжкасці паспяваў за ім; так мінулі яны балота і дабраліся да хаціны перавозчыка на беразе ракі.

Шырокая, марудная, глеістая рака Ціл выцякала з балотаў і шматлікімі сваімі пратокамі агінала нізкія астраўкі, якія зараслі вербалозам.

Рака была каламутная; але ў гэтую яркую цудоўную раніцу ўсё здавалася прыгожым. На адкрытых месцах вецер рабацініў ваду, а ў ціхіх затоках адлюстроўваліся шматкі блакітнага ўсмешлівага неба.

Сцежка ўпіралася ў маленькую бухту; на самым беразе пад крутым абрывам ляпілася хаціна перавозчыка, пабудаваная з жэрдак і гліны; на даху яе зелянела трава.

Дзік адчыніў дзверы. Усярэдзіне на зношаным і брудным саматканым плашчы ляжаў перавозчык. Гэта быў цыбаты, худы чалавек, змучаны хваробай; яго трэсла балотная ліхаманка.

— А, майстар Шэлтан, — сказаў ён. — Збіраецеся на той бок? Благі час, благі час! Будзьце асцярожнымі. Тут разбойнічае цэлая шайка. Едзьце лепш праз мост.

— Я спяшаюся, — адказаў Дзік. — У мяне няма часу, Х'ю-Перавозчык. Я вельмі спяшаюся.

— Упарты вы чалавек, — сказаў перавозчык, падымаючыся. — Вам вельмі пашанцуе, калі вы паспяхова даберацеся да замка Мот. Больш я нічога не скажу.

Ён заўважыў Мэтчэма.

— А гэта хто? — спытаў ён, прыжмурыўшы вочы і спыняючыся на парозе сваёй хаціны.

— Гэта мой родзіч, майстар Мэтчэм, — адказаў Дзік.

— Добры дзень, шаноўны перавозчык, — сказаў Мэтчэм, злез з каня і ўзяў яго за аброць. — Калі ласка, спусці лодку; мы вельмі спяшаемся.

Худы перавозчык працягваў уважліва яго разглядваць.

— Ліха на цябе! — крыкнуў ён нарэшце і зарагатаў на ўсё горла.

Мэтчэм пачырванеў да вушэй і ўздрыгнуў, а Дзік, разлютаваўшыся, схапіў перавозчыка за плячо.

— Як ты смееш, грубіян! — крыкнуў ён. — Рабі сваю справу і не смейся над людзьмі, якія вышэй за цябе па нараджэнні.

Х'ю-Перавозчык з мармытаннем адвязаў сваю лодку і спіхнуў яе ў ваду. Дзік завёў у лодку каня. Мэтчэм таксама забраўся ў лодку.

— Які ж вы маленькі, — сказаў Х'ю, усміхаючыся. — Вас, пэўна, рабілі па асаблівай мерцы… Ну, майстар Шэлтан, я да вашых паслуг, — дадаў ён, беручыся за вясло. — Нават кату дазваляецца глядзець на караля. А я ж усяго толькі дазволіў сабе зірнуць на майстра Мэтчэма.

— Маўчаць! — сказаў Дзік. — Налягай на вёслы!

Яны выехалі з бухтачкі, і ўся шырыня ракі адкрылася перад імі. Штохвілінна нізкія астравы загароджвалі ім шлях. Цягнуліся гліністыя водмелі, гайдаліся галіны вербаў, дрыжаў чарот, плюхаліся і пішчалі балотныя пацукі. Бязлюдным, як пустыня, здаваўся гэты водны лабірынт.

— Васпане, — прамовіў перавозчык, працуючы адным вяслом, — кажуць, тут на востраве засеў Балотны Джон. Ён ненавідзіць усіх, хто трымае руку сэра Дэніэла. Ці не лепш нам падняцца ўверх па рацэ і высадзіцца на адлегласці палёту стралы ад сцяжынкі? Не раю вам звязвацца з Балотным Джонам.

— Ён таксама ў той шайцы разбойнікаў? — спытаў Дзік.

— Аб гэтым я гаварыць не буду, — сказаў Х'ю. — Але, па-мойму, трэба плыць уверх па рацэ, майстар Дзік. А то яшчэ, чаго добрага, у майстра Мэтчэма трапіць страла.

І ён зноў зарагатаў.

— Няхай будзе па-твойму, Х'ю, — адказаў Дзік.

— Тады здыміце свой арбалет, — працягваў Х'ю. — Вось так. Цяпер нацягніце цеціву. Добра. Укладзіце стралу. Цэльцеся прама ў мяне і глядзіце на мяне як мага зласней.

— Гэта яшчэ навошта? — спытаў Дзік.

— Я маю права перавезці вас, толькі падпарадкоўваючыся насіллю, — адказаў перавозчык. — Калі Балотны Джон здагадаецца, што я перавёз вас добраахвотна, мне не паздаровіцца.