Niza milczała.

— Pierwsze loty kosmiczne… — mówił w zamyśleniu Erg Noor. — Niewielkie statki, nie posiadające ani odpowiedniej szybkości, ani potężnych urządzeń ochronnych. No i życie naszych przodków trwało dwa razy krócej niż nasze. Tak, wtedy można było mówić o prawdziwej wielkości człowieka!

Niza odrzuciła głowę jak zwykle, kiedy chciała zaprzeczyć.

— Później, kiedy zostaną wynalezione inne sposoby pokonywania przestrzeni, zamiast się w nią wdzierać, powiedzą o was: „Oto bohaterowie, którzy podbijali kosmos za pomocą tak prymitywnych środków!”

Erg uśmiechnął się wesoło i wyciągnął rękę do dziewczyny.

— I o pani. Nie o „was”, ale o „nas”.

— Jestem dumna z tego, że się znajduję razem z wami. I jestem gotowa oddać wszystko, żeby kiedyś jeszcze się znaleźć w kosmosie.

— Tak, wiem — powiedział zamyślony Noor. — Ale nie wszyscy tak myślą!…

Dziewczęca wrażliwość pomogła jej odgadnąć myśl Erga. W jego kabinie są dwa stereoportrety w cudownych, złocistofioletowych kolorach. Obydwa przedstawiają historyka świata starożytnego, piękną Vedę Kong, o przejrzystym spojrzeniu oczu błękitnych jak ziemskie niebo, pod skrzydlatą linią długich brwi. Opalona, promieniejąca uśmiechem, ma ręce uniesione ku popielatym włosom. Siedzi na armacie okrętowej, zabytku dawno zapomnianych czasów.

Erg Noor usiadł naprzeciwko nawigatorki.

— Gdyby pani wiedziała, jak brutalnie obeszła się rzeczywistość z moimi marzeniami tam, na Zirdzie! — odezwał się nagle głucho, kładąc ostrożnie palce na dźwigni silników anamezonowych, jakby chcąc przyspieszyć lot statku. — Gdyby Zirda nie uległa zagładzie i gdybyśmy mogli dostać paliwa — ciągnął w odpowiedzi na nieme pytanie dziewczyny — skierowałbym naszą wyprawę dalej. Zirda zakomunikowałaby Ziemi, co należy, a „Tantra” ruszyłaby z tymi, co mieliby ochotę… Pozostałych mógłby zabrać „Algrab”, który po swoim dyżurze tutaj zostałby wezwany na Zirdę.

— Ale któż by zechciał pozostać na Zirdzie? — zawołała ze wzburzeniem dziewczyna. — Chyba Pur Hiss? Ale przecie to wielki uczony, czyżby go nie pociągały dalsze badania?

— A pani?

— Ja? Oczywiście!…

— Ale… — dokąd? — zapytał nagle Erg Noor twardo, patrząc uważnie na dziewczynę.

— Dokądkolwiek, choćby tam… — wskazała ręką czarną otchłań pomiędzy dwiema odnogami gwieździstej spirali Galaktyki, odpowiadając Noorowi takim samym jak jego uważnym spojrzeniem i z lekka rozchyliwszy wargi.

— O, nie tak daleko! Pani wie, mój najmilszy astronawigatorze, że około osiemdziesięciu pięciu lat temu odbyła się trzydziesta czwarta wyprawa kosmiczna, nazwana „schodkową”. Trzy statki kosmiczne, zaopatrując się wzajemnie w paliwo, oddalały się coraz bardziej od Ziemi w kierunku gwiazdozbioru Liry. Dwa statki oddały swój anamezon trzeciemu, który niósł badaczy i powróciły. Tak się niegdyś wspinali na wyższe szczyty alpiniści. A ów trzeci statek, „Żagiel”…

— To ten, co nie wrócił!… — szepnęła Niza z przejęciem.

— Tak, „Żagiel” nie powrócił! Jednakże dotarł do celu i zginął dopiero w drodze powrotnej, z której jeszcze zdążył nadać komunikat sprawozdawczy. Celem wyprawy był duży układ planetarny błękitnej gwiazdy Vegi, czyli Alfy Liry. Ileż oczu ludzkich w ciągu niezliczonych pokoleń podziwiało tę świetlistą, niebieską gwiazdę płonącego nieba! Vega jest odległa o osiem parseków, czyli o trzydzieści jeden lat niezależnego, bezwzględnego czasu. Ludzie nie oddalali się jeszcze dotąd na taką odległość od naszego Słońca. Bądź co bądź „Żagiel” dotarł do celu… Przyczyna jego zagłady pozostała nieznana, meteoryt czy jakaś większa awaria… Możliwe, że i teraz jeszcze mknie w przestrzeni i bohaterowie, których uważamy za zmarłych, żyją.

— To straszne!

— Taki jest los każdego statku kosmicznego, który nie może rozwinąć szybkości podświetlnej. Pomiędzy nim a macierzystą planetą narastają od razu tysiące lat drogi.

— Co zakomunikował „Żagiel”? — zapytała szybko Niza.

— Bardzo niewiele. Odbiór był przerywany, a potem zamilkło wszystko. Pamiętam ten komunikat dosłownie: „Tu «Żagiel», «Żagiel», idę z Vegi dwadzieścia sześć lat… wystarczy… zaczekamy… cztery planety Vegi… nie ma nic piękniejszego… co za szczęście!…” — Ale wołali o pomoc, chcieli gdzieś czekać!

— Oczywiście, inaczej statek kosmiczny nie zużywałby takich olbrzymich ilości energii w celu wysłania komunikatu. Więcej nie rozległo się ani jedno słowo z „Żagla”…

— Dwadzieścia sześć lat bezwzględnego czasu drogi powrotnej. Do Słońca pozostawało około pięciu lat… Statek więc był gdzieś w okolicy, w której teraz jesteśmy albo i bliżej Ziemi.

— Niekoniecznie… Chyba w tym wypadku, gdyby mógł przewyższać szybkość normalną i lecieć prawie na granicy przedziału kwantowego. To jednak jest bardzo niebezpieczne!

Erg krótko wyjaśnił zasady obliczeniowe skoku, który by spowodował natychmiastowy rozkład materii w wypadku przybliżenia szybkości jej ruchu do prędkości światła, ale spostrzegł, że dziewczyna słucha nieuważnie.

— Zrozumiałam pana — odezwała się, kiedy Erg skończył swoje wyjaśnienia. — Zrozumiałabym od razu, ale bardzo mnie wzruszył los statku. To przecież jest straszne, z tym nie można się nigdy pogodzić!

— Dopiero teraz do pani świadomości dotarła główna treść komunikatu — rzekł surowo Erg Noor. — Tamci odkryli jakieś szczególnie piękne światy. Marzę od dawna o powtórzeniu trasy „Żagla”. Przy naszych nowych udoskonaleniach staje się to już możliwe nawet za pomocą jednego statku kosmicznego. Od wczesnej młodości śnię o Vedze, błękitnym słońcu z cudownymi planetami.

— Ujrzeć takie światy… — powiedziała urywanym głosem Niza. — Ale żeby powrócić, trzeba sześćdziesiąt ziemskich, czyli czterdzieści lat względnych… Przecież to… połowa życia.

— Tak, wielkie osiągnięcia wymagają wielkich ofiar. Jednakże dla mnie to nie stanowiłoby żadnej ofiary. Moje życie na Ziemi było jedynie krótkimi przerwami w podróżach międzygwiezdnych. Urodziłem się nawet na statku kosmicznym.

— Jakże to mogło się zdarzyć? — zdumiała się dziewczyna.

— Trzydziesta piąta wyprawa kosmiczna składała się z czterech statków. Na jednym z nich moja matka zatrudniona była jako astronom. Urodziłem się w połowie drogi ku podwójnej gwieździe MN 19026 + TAL i tym samym naruszyłem prawo aż dwukrotnie. Dwukrotnie, ponieważ rosłem i wychowywałem się na statku kosmicznym z rodzicami, a nie w szkole. Cóż było począć! Kiedy wyprawa powróciła, miałem już osiemnaście lat. Za czyn Herkulesowy mojej pełnoletności uznano to, że nauczyłem się sztuki kierowania statkiem kosmicznym. Zostałem więc astronawigatorem.

— Mimo wszystko nie rozumiem… — powiedziała Niza.

— Nie rozumie pani mojej matki? Zrozumie pani, kiedy będzie pani nieco starsza. Wtedy jeszcze surowica AT-Anti-Tja nie mogła być przechowywana zbyt długo. Lekarze nie wiedzieli o tym… Tak czy owak, przynoszono mnie na taki sam jak ten posterunek kierowniczy i wybałuszałem swoje prawie bezmyślne ślepki na ekrany, śledząc kołyszące się na nich gwiazdy. Lecieliśmy w kierunku Tety Wilka, gdzie się ujawniła w pobliżu Słońca podwójna gwiazda. Dwa karzełki — niebieski i pomarańczowy — okryte ciemnym obłokiem. Pierwszego wrażenia, jakie sobie już uświadamiałem, doznałem na widok nieba planety pozbawionej życia. Patrzyłem na nie poprzez szklaną kopułę stacji tymczasowej. Na planetach gwiazd podwójnych nie było zazwyczaj życia wskutek nieprawidłowości ich orbit. Wyprawa wylądowała i w ciągu siedmiu miesięcy prowadziła badania geologiczne. Odkryto niesłychane bogactwo platyny, osmu i irydu. Nieprawdopodobnie ciężkie sześcienne klocki irydu stały się moimi zabawkami. I to niebo, moje pierwsze niebo: czarne, z jasnymi płomykami nie migocących gwiazd i z dwoma słońcami niewypowiedzianej piękności, jaskrawo-pomarańczowym i ciemnoniebieskim. Pamiętam, że czasem ich promienie się krzyżowały, a wtedy na naszą planetę spływało tak potężne i wesołe zielone światło, że krzyczałem i śpiewałem z zachwytu — Erg Noor urwał. — Dosyć wspomnień, pani dawno powinna już odpoczywać.