- Так нельга казаць. Я ў Смаленск еду, там мяне замуж аддадуць. За князевага сына. Iзяслава Ўладзiмiравiча.

- Калi даедзеш, - сказаў блазан.

- Не кажы так. Мой бацька рыцарам сябар. Ён iм зямлю даў.

- А ноччу хто разбярэцца?

- Князь Вячка iх у горад не пусцiць. Ён смелы вiцязь.

- Дзiця ты, ну проста дзiця. - Блазан устаў i падышоў да стала. - Гэта квас у цябе?

- Мне таксама дай напiцца, - сказала, лёгка ўстаючы з дывана, дзяўчына.

Блазан раптам рэзка азiрнуўся, паглядзеў на дзверы.

- Пiць, кажаш, хочаш?

- Ану ж, - сказаў Кiн i скiраваў шар да дзвярэй, пранiзаў iх, i ў вузкiм калiдоры Ганна ўбачыла ссутуленага ў кутку Рамана.

- Ён яе кахае, - сказала Ганна.

- Гэтага нам яшчэ не хапала. - сказаў Жуль.

- А цётка на яе сварылася, што горнецца да князя, памятаеце?

- Памятаю, - сказаў Кiн, вяртаючы шар у пакой. Якраз у той момант, калi блазан, лоўка, як фокуснiк, лiнуў з бутэлечкi ў кубак прываротнага зелля. Падаў дзяўчыне.

- Дзякуй. Ты не iдзi, Акiплеша. Мне страшна адной.

- Усё, - сказаў Кiн. - Пара збiрацца.

19

- Як вы думаеце, - сказала Ганна, пакуль Кiн падбiраў з ложка кашулi i боты, - той жамойт заб'е епiскапа?

- Не, - сказаў Кiн. - Епiскап памрэ гадоў праз пятнаццаць. Жуль, правер, каб нiчога не заставалася ў сенцах.

- А вы не вернецеся? - раптам Ганна зразумела, што вiдовiшча канчаецца. Апошняя дзея - выкраданне чарадзея. I гледачы пакiдаюць залу. Акцёры загадзя сабралi рэквiзiт i пераязджаюць у iншы гарадок.

- Калi ўсё абыдзецца, - сказаў Кiн суха, - то не вярнуся. Жуль перакiне нас дамоў. Дзед Генадзь прыходзiў?

Ганна кiўнула.

- Згатаваць кавы?

- Толькi сабе i Жулю, - сказаў Кiн, - перад адпраўкаю лепш не есцi. Я заўтра ранiцай паснедаю. Дома...

- Усё-такi гэты шум мне непрыемны, - сказала Ганна. - Дзяўчына нiчога не падазрае...

- Ён яго раб, - сказаў Кiн. - Раман яго выратаваў ад смерцi. Але прываротнага зелля не iснуе. Гэта даказана навукай.

- Не ведаю, - сказала Ганна. - Вы ж самi гаворыце, што Раман унiверсальны генiй. Можа, прыдумаў. Былi ж раней розныя сакрэты.

- Я буду пераадзявацца, - сказаў Кiн. - I баюся вам перашкодзiць. Вы хацелi згатаваць кавы.

- Безумоўна, - сказала Ганна, - хацела. Яна падпалiла ў плiце - добра, што ўзяла з сабою молатай кавы, - гэтыя прышэльцы, вядома, не падумалi, што будуць кармiцца тры днi. Дармаеды. Лайдакi. Ганна была страшэнна сярдзiтая. I зразумела чаму. Яе прысутнасць трывалi, як i прысутнасць дзеда Генадзя. А чаго ж ты чакала, галубка? Што цябе запросяць на экскурсiю ў будучыню? Лухта, ты проста нi пра што не думала, авырашыла, што бясплатныя забавы будуць цягнуцца вечна... Кiн за перагародкаю нечым грукнуў. Цiкава, цi бярэ ён з сабою зброю?

- Ну як? - спытаўся Кiн.

Ганна азiрнулася. У дзвярах на кухню стаяў з кароткаю барадою мужчына з трынаццатага стагоддзя, заможны, дужы, меч збоку, кальчуга пад накiдкаю, на шыi незвычайны абруч - накшталт сярэбранай змяi. Быў гэты мужчына нiжэйшы ростам, чым Кiн, шырэйшы ў плячах, доўгiя, выгаралыя месцам валасы былi сабраныя тасёмкай.

- Я б вас нiколi не пазнала, - сказала Ганна.

- Дзякуй, - адказаў Кiн.

- А чаму змяя?

- Гэта вуж. Я лiтоўскi воiн, з Раманавай аховы.

- Але яны ж адзiн аднаго ведаюць.

- Цяпер цёмна. Я не буду высоўвацца на пярэднi план.

- А я кавы згатавала, - сказала Ганна.

- Кавы? Будзьце ласкавы, налiце Жулю.

Жуль ужо сабраў адзiн з пультаў, зачынiў чамадан i вынес у сенцы. Сам вярнуўся да пульта сувязi.

- Жуль, - сказала Ганна, - выпi кавы.

- Дзякуй, - сказаў Жуль, - пастаў, калi ласка, на столiк.

Ганна паставiла кубачак пад выключаны шар. Калi не патрэбна, лепш не набiвацца. У сенцах яе дагнаў Жулеў голас.

- Мне шкада будзе, што я вас больш не пабачу, - сказаў ён. - Такая ў нас праца.

- Такая праца, - усмiхнулася Ганна, паварочваючыся да яго. Яна была яму ўдзячная за жывыя словы.

Кiн стаяў на кухнi, сёрбаў каву.

- Вам жа нельга! - не стрымалася Ганна.

- Вядома, лепш не пiць. Толькi вось вам не хапiла.

- Нiчога, я яшчэ сабе згатую.

- Правiльна, - сказаў Кiн.

20

Выхад у мiнулае ледзь быў не сарваўся. Яны ўсе стаялi ў сенцах над чамаданамi i скрынкамi. I зноў пачуўся стук у дзверы.

- Хто? - спыталася Ганна.

- У цябе ўсё ў парадку? - запытаў дзед Генадзь.

- А што?

- Галасы чую, - сказаў дзед.

Кiн кiнуўся ў кухню. Жуль зачынiўся ў тыльным пакоi. Ганна марудзiла з засаўкай.

- У мяне радыё, - сказала яна. - Радыё я слухала. Я ўжо зноў легла.

- Спаць легла, а святло не тушыш, - прабурчаў дзед. - Я табе анальгiну прынёс.

- Навошта мне анальгiн?

- Ад галавы, вядома. Хiба не скардзiлася?

Прыйшлося адчынiць. На вулiцы павяваў вiльготны вецярок. Яркi месяц асвятляў дзедаў капялюш. Дзед iмкнуўся заглянуць Ганне за спiну, але ў сенцах было цёмна. Пачак таблетак быў цёплы, нагрэўся ў дзедавай жменi.

- Турбуюся я за цябе, - сказаў ён. - Увогуле ў нас мясцiны цiiхя, бандытаў, зразумела, няма, чым iм цiкавiцца, але нейкае да цябе ёсць небяспечнае прыцяжэнне.

- Я не баюся. Дзякую за лекi. Дабранач.

Ганна хуценька зачынiла дзверы, падумаўшы, што, калi дзед пакрыўдзiўся, у яе будзе даволi часу з iм зладзiць... Дзед яшчэ пастаяў на ганку, паўздыхаў, потым зарыпелi прыступкi. Кi падышоў да акна ў сенцах - дзед пацiху iшоў па сцежцы.

- Дзякуй, Ганна, не ведаю, што б мы без цябе рабiлi, - сказаў Кiн.

- Не крывiце душой. Ён прыходзiць менавiта таму, што я тут. Не было б мяне, ён бы i не западозрыў.

- Ваша праўда, - сказаў Кiн.

Ён прайшоў, мякка ступаючы, у халодны пакой. Кiн уключыў шар i павёў яго з святлiцы польскай князёўны, цяпер цёмнай, на двор, цераз залiтую дажджом плошчу, мiнаючы конавязь, дзе перамiналiся мокрыя конi, мiнаючы калодзеж, у закутак, да Раманавай хаты. За плотам, у двары шар апусцiўся да зямлi i спынiўся. Кiн выпрастаў рукi са столiка, перайшоў у другi куток пакоя, дзе стаяла тонкая металiчная рама, пад ёю блiшчала платформачка, падобная на падлогавыя вагi. Паветра ў раме ледзь варушылася.

- Давай напругу, - сказаў Кiн.

- Адну хвiлiнку, - сказаў Жуль. - Дай я прыму рэчы, а то потым не будзе калi адхiнуцца.

За спiной у Ганны зашапацела, пстрыкнула. Яна павярнулася i ўбачыла, як знiк адзiн чамадан - з лiшняй вопраткай, потым другi, з пультам. Сенцы апусцелi. Кiн ступiў у раму. Жуль падсунуў табурэцiк блiжэй да шара i нацягнуў на левую руку пальчатку.

- Пачынаецца ювелiрная праца, - сказаў ён.

Кiн зiрнуў на Ганну, як ёй здалося, дзiўна - ён быццам не зразумеў, з кiм размаўляе Жуль.

- Увага, - сказаў ён.

Шар быў скiраваны ў пусты двор. Пад невялiкаю паветкай ля веснiчак скурчыўся, вiдаць, драмаў, стражнiк, падобны да Кiна.

- Крыху блiжэй пад хлеў, - сказаў Кiн.

- Асцярожна, - сказаў Жуль, - жадаю шчасця.

Кiн падняў руку. Пачулася моцнае гудзенне, нiбыта ў пакой заляцеў пчалiны рой. I Кiн знiк.

21

I тут жа Кiн апынуўся ў двары. Усвядомiць гэты пераход было няцяжка, таму што Кiн быў адзеты адпаведна таму часу i месцу.

Ён выйшаў з ценю хлява - на дварэ стаяла такая цемра, што можна было толькi ўгадваць постацi. Кволае святло прабiвалася з шчылiн дзвярэй у хляве. Кiн слiзгануў туды, ледзь адчынiў дзверы - лучына асвятляла нiзкае памяшканне, на нiзкiм палку гулялi ў косцi два стражнiкi. Кiн пайшоў да варотаў. Стражнiк каля iх стаяў нерухома. У той момант, калi Кiн быў зусiм побач са стражнiкам, тры разы стукнуў у дзверы - на той бок плота стаяў Раман, каля яго ног, як згорблены сабачка, - блазан Акiплеша. Стражнiк уздыхнуў, пацягнуўся ў сне. Кiн хутка накiраваўся да варотаў, выглянуў, пазнаў Рамана i адцягнуў засаўку.

- Нi халеры не вiдаць, - прамармытаў Раман.

- Я правяду да дзвярэй, - сказаў Кiн. - Iдзiце за мною.