Siebie nie baczą, a ganią dworzany.

„W on czas — pry — czystych zapaśników było,

Szermierzów, gońców, aż i wspomnieć miło.

A dziś co młodzi pachołcy umieją?

Jedno w się wino jako w beczkę leją.”

Prawda, że wielka w sługach dziś odmiana,

Ale też trudno o takiego pana,

O jakich nam więc starszy powiadali;

Oni się w męstwie, w dzielności kochali,

Dziś leda Żyda z workiem pieprzu wolą —

Nie dziw, że rzadko za tarczami kolą.

Na pieszczone ziemiany

Gniewam się na te pieszczone ziemiany,

Co piwu radzi szukają przygany.

Nie pij, aż ci się pierwej będzie chciało,

Tedyć się każde dobrym będzie zdało.

Na pijanego

Nie darmo Bakcha³⁷ z rogami malują,

Bo pijanego i dzieci poczują.

Niech głowa, niech mu służą dobrze nogi —

Sama postawa ukazuje rogi³⁸.

Na poduszkę

Szlachetne płótno, na którym leżało

Owo tak piękne w oczu moich ciało,

Przecz³⁹ tego smutny u Fortuny sobie

Zjednać nie mogę, aby głowie obie

Pospołu⁴⁰ na twym wdzięcznym mchu leżały,

A zobopólnych⁴¹ rozmów używały?

Więcej nie śmiem rzec, bo i tak się boję,

Że z tych słów Zazdrość myśl rozumie moję.

Na posła papieskiego

Pośle papieski rzymskiego narodu,

Uczysz nas drogi, a sam chybiasz brodu.

Nawracaj⁴² lepiej niżli twój woźnica,

Strzeż nas tam zawieźć, gdzie płacz i tesknica⁴³.

Na Sokalskie mogiły

Tuśmy⁴⁴ się mężnie prze ojczyznę bili

I na ostatek gardła położyli.

Nie masz przecz, gościu, złez nad nami tracić,

Taką śmierć mógłbyś sam drogo zapłacić.

Na starą

Teraz by ze mną zygrywać⁴⁵ się chciała,

Kiedyś, niebogo, sobie podstarzała.

Daj pokój, prze Bóg!⁴⁶ Sama baczysz snadnie⁴⁷,

Że nic po cierniu, kiedy róża spadnie.

Na starość

Biedna starości, wszyscy cię żądamy,

A kiedy przydziesz, to zaś narzekamy.

Na stryja⁴⁸

Nie bądź mi stryjem⁴⁹, Rzymianie mawiali,

Kiedy się komu karać nie dawali.

Bądź ty mnie Stryjem przedsię po staremu,

Jedno nic nie bierz synowcowi swemu.

Na swoje księgi

Nie dbają moje papiery

O przeważne⁵⁰ bohatery;

Nic u nich Mars, chocia srogi,

I Achilles prędkonogi⁵¹;

Ale śmiechy, ale żarty

Zwykły zbierać moje karty.

Pieśni, tańce i biesiady

Schadzają się do nich rady⁵².

Statek tych czasów nie płaci⁵³,

Pracą człowiek próżno traci.

Przy fraszkach mi wżdy naleją,

A to wniwecz, co się śmieją.

Na Ślasę

Stań ku słońcu, a rozdziew gębę, panie Ślasa,

A już nie będziem szukać inszego kompasa⁵⁴:

Bo ten nos, coć to gęby już ledwe nie minie,

Na zębach nam okaże, o której godzinie.

Na śmierć

Obłudny świecie, jakoć się tu widzi,

Doszedłem portu; już więc z inszych szydzi!

Na Świętego Ojca⁵⁵

Świętym cię zwać nie mogę, ojcem się nie wstydzę,

Kiedy, wielki kapłanie, syny twoje widzę.

Na ucztę

Szeląg⁵⁶ dam od wychodu⁵⁷, nie zjem, jeno jaje⁵⁸:

Drożej sram, niźli jadam; złe to obyczaje.

Na utratne⁵⁹

Na przykrej skale, gdzie nikt nie dochodzi,

Zielone drzewo słodkie figi rodzi,

Których z wronami krucy zażywają,

Ludzie żadnego pożytku nie mają;

Takżeć nie wiem, z kim wszytko drudzy zjedzą,

A ludzie godni gdzieś na stronie siedzą.

O chłopcu

Pan sobie kazał przywieść białągłowę,

Aby z nią mógł mieć tajemną rozmowę.

Czekawszy chłopca dobrze długą chwilę,

Tak żeby drugi uszedł był i milę,

Pojźrzy pod okno, a ci sobie radzi!

I rzecze z góry do onej czeladzi:

„Po diable, synku, folgujesz tej paniej:

Jam kazał przywieść, a ty jedziesz na niej.”

O chmielu

Co to za sałata rana,

Rózynkami posypana?⁶⁰

Chmiel, jeśli dobrze smakuję;

Przetociem go w głowie czuję.

O dobrym panie

Dobry pan jakiś, jadąc sobie w drogę,

Ujźrzał u dziewki w polu bossą nogę.

„Nie chodź — powiada — bez butów, ma rada,

Bo macierzyzna tak zwietrzeje rada.”

„Łaskawy panie, nic jej to nie wadzi,

Chyba, żebyście pijali z niej radzi.”

O Doktorze Hiszpanie⁶¹

„Nasz dobry doktor spać się od nas bierze⁶²,

Ani chce z nami doczekać wieczerze.”

„Dajcie mu pokój! najdziem go w pościeli,

A sami przedsię bywajmy weseli!”

„Już po wieczerzy, pódźmy do Hiszpana!”

„Ba, wierę, pódźmy, ale nie bez dzbana.”

„Puszczaj, doktorze, towarzyszu miły!”

Doktor nie puścił, ale drzwi puściły⁶³.

„Jedna nie wadzi, daj ci Boże zdrowie!”

„By jeno jedna” — doktor na to powie.

Od jednej przyszło aż więc do dziewiąci,

A doktorowi mózg się we łbie mąci.

„Trudny — powiada — mój rząd z tymi pany:

Szedłem spać trzeźwo, a wstanę pijany.”

Ofiara

Łuk i sajdak twój, Febe⁶⁴, niech będzie, lecz strzały

W sercach nieprzyjacielskich w dzień boju zostały.

O fraszkach

Komu sto fraszek zda się przeczyść⁶⁵ mało,

Ten siła złego wytrwać może cało.

O fraszkach

Najdziesz tu fraszkę dobrą, najdziesz złą i śrzednią,

Nie wszytkoć mury wiodą materyją przednią;

Z boków cegłę rumieńszą i kamień ciosany,

W pośrzodek sztuki kładą i gruz brakowany.

O gospodyniej⁶⁶

Proszono jednej wielkimi prośbami,

Nie powiem o co, zgadniecie to sami⁶⁷.

A iż stateczna⁶⁸ była białagłowa⁶⁹,

Nie wdawała się z gościem w długie słowa,

Ale mu z mężem do łaźniej kazała,

Aby mu swoję myśl rozumieć dała.

Wnidą do łaźniej, a gospodarz miły

Chodzi by w raju⁷⁰, nie zakrywszy żyły⁷¹.

A słusznie, bo miał bindasz⁷² tak dostały,

Żeby był nie wlazł w żadne famurały⁷³.

Gość poglądając dobrze żyw⁷⁴, a ono⁷⁵

Barzo nierówno pany podzielono⁷⁶.

Nie mył się długo⁷⁷ i jechał tym chutniej⁷⁸:

Nie każdy weźmie po Bekwarku⁷⁹ lutniej⁸⁰.

O gospodyniej

Starosta jednej paniej rozkazał objawić,

Że legata rzymskiego u niej miał postawić.

„Ba, toć — pry — legat prawy, co go stawiać trzeba⁸¹,

Ale w mym domu takim nie dawają chleba.”

O Hannie

Serce mi zbiegło, a nie wiem inaczej,

Jedno do Hanny, tam bywa naraczej⁸².

Tom był zakazał, by nie przyjmowała

W dom tego zbiega, owszem, wypychała.

Pójdę go szukać, lecz się i sam boję

Tam zostać. Wenus, powiedz radę swoję!