На адным канцы балота

Была хата жураўля,

На другiм канцы балота

Чапля шэрая жыла.

Надакучыла сiвому

Жыць самотна жураўлю,

Блукаць каля буралому

Па балотнаму гнiльлю,

Слухаць жаб неугамонных

Рогат, шум у трысьнiку,

Перагуды, перазвоны

Камароў у талаку.

Вось задумаў ажанiцца

Ды iз чапляй журавель

I пайшоў да маладзiцы

Па iмшарах, па дрыгве.

Ляпу-чапу, ляпу-чапу,

Журавель iдзе-брыдзе,

Празь сем дзён прыйшоў да чаплi

I гаворыць: - Добры дзень!

Цi ня хочаш за мяне ты

Выйсьцi замуж?.. - А яна

Кажа: - Што ты, - кажа, - гэта

Сабе выдумаў сп'яна?

Няпрыгожы, даўганогi,

Лепш iдзi, адкуль прыйшоў...

I пабрыў сваёй дарогай

Сумны журавель дамоў.

Ды адумалася чапля,

Што дарма за жураўля,

За балотнага суседа,

Яна замуж не пайшла.

Ляпу-чапу, ляпу-чапу.

Ў хату жураўля iдзе.

Празь сем дзён прыходзiць чапля

I гаворыць: - Добры дзень!

Цi ня возьмеш мяне ў хату?

Журавель ёй кажа: - Не!

Дзе з такой, як ты, чубатай,

Паказацца ў сьвеце мне?

Шыя выгнута вужакай,

Хараства нi ў чым няма

I убор твой анiякi,

I нягодная сама.

Калi чапля з хаты выйшла,

Журавель пашкадаваў,

Што пакрыўдзiў яе лiшне,

Што за жонку ня узяў.

Ляпу-чапу, ляпу-чапу,

Па дрыгве i па вадзе

Iзноў сватацца да чаплi

Журавель iдзе-брыдзе.

I так ходзяць яны ў сваты

Цэлы свой птушыны век,

I стаяць iх воддаль хаты

Па канцох балот i рэк.

Максiм Танк

КОНЬ I ЛЕЎ

Працаваў буланы Конь

У гаспадара,

З году ў год вазы вазiў

I зямлю араў.

А калi ён пастарэў

Ды нядужым стаў,

Гаспадар яго з двара

Праганяць пачаў.

Уздыхнуў i кажа Конь:

- Цi-ж, за шмат гадоў,

Я ў цябе не зарабiў

Чатырох падкоў?

Гаспадар зялеза ўзяў,

Падкаваў Каня.

I пайшоў буланы ў даль

На сустрэчу дня.

Ён iдзе, мурог скубе,

Лiст духмяны з дрэў.

Раптам бачыць: перад iм

Сам магутны Леў.

- Што-ж не кланяешся мне?

Грозна Леў спытаў.

- Ах, даруй мне, цар зьвяроў...

Конь так адказаў.

Выгнаў гаспадар мяне

Ў гэты раньнi час.

Я, галодны, скуб траву,

Не заўважыў вас.

- Усёроўна вiнават

Ты перада мной.

Паглядзi, - гаворыць Леў,

Што зраблю з табой.

Глыбу з крушнi ён схапiў

Ў кiпцюры свае

I так сьцiснуў, што вада

Пырснула зь яе.

- Ну, вядома, ў камнi ёсьць

Ад дажджоў, сьнягоў

Шмат вады, што цярушаць

Хмары на яго.

Дзiва большае было-б,

Кажа гэтак Конь,

Каб з гранiтнай глыбы мог

Высекчы агонь!

Кажа Леў Каню:

- Што мне значыцца дастаць

Нейкага агню!

Спрабаваў Леў высякаць

Iскры, ды дарма,

Толькi кiпцюры ступiў,

А агню - няма.

- Ну, цяпер твая чарга!

Кажа цар зьвяроў...

Тут у глыбу ўдарыў Конь

З чатырох падкоў.

Пад аблокi iскраў сноп

З громам паляцеў.

Аж ня знаў, як уцякаць,

Зь перапуду Леў.

Вось ляцiць ён, ледзь жывы,

А настрэчу Воўк.

Той пачаў цару зьвяроў

Кланяцца здалёк.

- Перастань ты, - кажа Леў,

Кланяцца да ног.

Я ня цар, бо Конь мяне

Сяньня перамог.

Воўк ня верыць: - Як, скажы,

Ты паддаўся, Леў,

Бо асiлкаў гэткiх я,

Пэўна, з сотню зьеў.

Толькi мне ты пакажы

Гэтага Каня.

Ад яго на'т i касьцей

Не пакiну я.

- Не хвалiся, - кажа Леў,

I ня сьмейся лепш:

Як убачыш ты Каня,

З страху сам памрэш.

Хочаш, я табе яго

Пакажу здалёк...

I пайшлi глядзець яны

Леў i шэры Воўк.

Толькi лес прайшлi, тут Леў

Кажа: - Бачу я

За пагоркам, на лугу,

Гэтага Каня.

Ты нiжэйшы ростам, Воўк,

Можа ня вiдаць?

Дай спрабую я цябе

Ды вышэй падняць.

I хоць асьцярожна Леў

Друга ў лапы згроб,

Але зiркачы ў таго

Вылезьлi на лоб.

- Што-ж ты дыхаць перастаў?

Запытаўся Леў.

Перш хвалiўся, а цяпер

З страху анямеў!..

Тут Леў бразнуў аб зямлю

Шэрага Ваўка

I да логвiшча свайго

Кiнуўся ўцякаць.

Гэта бачыў Гаспадар.

Рад быў дужа ён,

Што ад ворагаў яго

Выратаваў Конь.

Ён буланага вярнуў

Зноў у стайню - ў дом

I ўвесь век яго кармiў

Сенам ды аўсом.

Максiм Танк

ДЗЕД I ШЧУПАК

Было неба то сiняе, то ружовае,

А пад iм малая хатка рыбака.

I было, як неба, возера шырокае,

Шумела там заўсёды асака.

А ў глыбокай тонi жыў шчупак сярэбраны

З вострымi зубамi, хiтры, як купец.

Паляваў няраз за iм дзед стары iзь сеткамi,

Толькi дарма муцячы возерную медзь.

Часам ён засядзе за ракiтай зь вечара

I накрыша зораў - залатых зярнят.

Думае i цешыцца: на прыманку выплывеш,

Зораў не паласаваць ня уцерпiш, брат!

Ды памалу дрэмле дзед стары над возерам,

А ў глыбокай тонi слухае шчупак,

Як над сонным берагам, ноччу заварожаны,

Цiха барадаты захрапе рыбак.

Выплыве тады ён, серабрыста кружачы,

Цiха так, каб хвалi соннай ня збудзiць,

I з-пад сетак сiнiх вуснамi сьцюдзёнымi

Пачынае зоры дзедавы лавiць.

Перш ён зловiць Сiтца, а пазьней Мядзьведзiцу.

Вып'е сьцежку зорную вясьняных сноў,

Выцягне з-пад сетак абаранку месяца

I зноў, цiха кружачы, ападзе на дно.

I як толькi сонца ў барадзе сiвеючай

Азалоцiць пёршы серабрысты сьнег,

I як толькi вецер разнiцай за пазухай

Шчакатаць мяккiмi пальцамi пачне,

Дзед прачнецца спужаны, паглядзiць на возера

Усе зоры выпiў, вылавiў шчупак...

З гора замахае доўгiмi рукамi,

Быццам, папярхнуўшыся мукой, вятрак.

Ды пачне гразiць ён шчупаку азёрнаму,

Iдучы дарогаю празь сенажаць.

А кругом гамоняць кнiгаўкi i чэпiкi,

Рассыпае вецер жвiрам песьню жаб.

I здаецца дзеду, што сьмяецца возера,

У сонцы расьцьвiтаючы, як чырвоны мак,

Хiлiцца, хахоча асака зялёная,

Што яго, старога, ашукаў шчупак.

Максiм Танк

МУХАМОР

Баб'iм летам да зары

У зялёным гушчары,

Дзе мох сьцелецца рабы,

Паспрачалiся грыбы.

На ўвесь лес, зялёны бор,

Расхвалiўся Мухамор,

Што пад шапкай - маку цьвет

Ён дзяцюк на цэлы сьвет.

Боты, гузiкi гараць,

Яму пары не дабраць

Пад ялiнай, пад сасной

Нi багацьцем, нi красой.

Мог-бы сьмела быць паслом

Або навет i царом

Не сядзець век у траве

Ды разумнай галаве!